LÍNGUAS MINORITÁRIAS NA EUROPA (XVII)
“Lei temps modèrnes
Es après la guèrra de 14-18 que lo francés commença d’èstre parlat en Provença. Mai aqueu francés resta marcat per l’accent occitan (dich “accent dau miegjorn”), qu’es una caracteristica fòrta de nòstrei regions. La populacion èra d’aqueu temps majoritàriament bilinga. La literatura occitana contunha de se desvolopar ambé d’ecrivans coma Robèrt Lafònt e Pèire Pessamèssa, en Provença, Max Roqueta e Joan Bodon en Lengadòc, Bernat Manciet en Gasconha, Michèu Chapduèlh e Marcèla Delpastre en Lemosin, e ben d’autrei. D’una part, una grafia novèla, elaborada a partir de la lenga communa de l’Edat Mejana va permetre de melhorar la comprension entre lei dialèctes. D’autra part, leis autors occitans s’empararàn de totei lei subjècts dau monde modèrne, en parlant dei camps de trabalh en Alemanha, de la liberacion sexuala, de l’exòdi rurau, de la descolonisacion, mai tanben dau reculament de la lenga.
L’occitan uei : reculament, escòlas, Rap.
En efèc, despuei la fin deis annadas seissanta (un pauc pus d’ora en Provença), lei dròlles de parents parla-occitan aprenon pas mai la lenga de sei parents. Es la consequéncia d’un lòng trabalh de devalorisacion sociala de la lenga menat despuei lo sègle XIXen per leis institucions francesas, mai tanben la consequéncia de la diminucion de la populacion rurala (majoritàriament parla-occitan fins qu’a uei), que se vei cada còp mai coma una minoritat que se deu integrar au monde dei vilas, en oblidant fins qu’a sa lenga pròpria. La television regionala presenta ren qu’una oreta en occitan cada setmana (“Vaquí” en Provença, “Viure al Pais” en Lengadòc).
En reaccion se desvolopan d’escòlas bilingas (lei Calandretas), que jà mai de 1000 pichòts de 3 a 11 ans i son escolarisats. Leis enfants son l’enjòc principau per lo futur de nòstra lenga. Un setmanier (La Setmana) -entrepresa de pressa privada- n’es jà a sa tresena annada. Fau tanben citar una quantitat de revistas mensualas, coma Prouvenço d’Aro, Aquò d’Aquí, Occitans!, etc.
Enfin, un certan nombre de gropes musicaus se son emparats deis estiles recents coma lo Scat ò lo Raggamuffin (Massilia Sound System, Nux Vomica en Provença) per n’en faire au còp un instrument de valorisacion de la lenga e de pedagogia. Fau notar lo cas extremament interessant d’un estile de Rap tornamai inventat a partir dau mestissatge de musicas traditionalas occitana e brasilenca (The Fabulous Trobadors).
Per deman ?
Mai existisson encara fòrça resisténcias conscientas e inconscientas a l’utilisacion de l’occitan en Occitània. Lo futur de nòstra lenga depend donc de l’imatge positiva qu’aurà. Nos podètz ajudar a desvolopar aquesta imatge positiva en vos interessant sus plaça au Provençau, emai foguèsse en charrant d’aquò ai provençaus que rescontraretz. Per vos ajudar, vos prepausam un lexic toristic de basi.”
Artigo de Cristòu Stecòli et Matiàs Vandembòs
[2158]
Entry filed under: Cultura, Artes e Letras.
Memória Virtual 